αυτοχειρία

Τα χρέη, η απώλεια εργασίας, τα προσωπικά προβλήματα αποτελούν ορισμένους από τους λόγους που οδηγούν έναν άνθρωπο στην αυτοκτονία. Στο 95% των περιπτώσεων, όμως, πίσω από την πράξη κρύβεται μια περίπτωση αδιάγνωστης ψυχικής πάθησης.
Η 10η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε από τον ΠΟΥ ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αυτοκτονίας, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για την απώλεια 1 εκατ. ανθρώπων κάθε χρόνο από αυτοκτονίες.

Και παρότι στην Ελλάδα, τα στοιχεία για τους αυτόχειρες είναι ενθαρρυντικά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αντιμετωπίζουμε πρόβλημα. Κυρίως γιατί δεν μπορούμε να έχουμε σαφή εικόνα του πραγματικού αριθμού των αυτοχείρων, καθώς τα περισσότερα περιστατικά δεν καταγράφονται ως αυτοκτονίες αλλά ως πτώσεις, δηλητηριάσεις κτλ υπό το φόβο του κοινωνικού στιγματισμού.

«Σίγουρα τα χρέη ενός ανθρώπου, τα αισθηματικά, τα προσωπικά προβλήματα ή τα οικονομικά που μπορεί να αντιμετωπίζει είναι κάποιοι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην αυτοκτονία. Σίγουρα όλα αυτά συμβάλλουν και παίζουν ρόλο, αλλά για να φτάσει ένας άνθρωπος μέχρι εκεί πρέπει να συντρέχουν και άλλοι παράγοντες, παράγοντες κινδύνου όπως λέγονται, δηλαδή παράγοντες που όταν υπάρχουν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αυξάνουν τον κίνδυνο να αυτοκτονήσει ένας άνθρωπος. Ο κυριότερος από αυτούς τους παράγοντες είναι κάποια ψυχική διαταραχή, συνήθως κατάθλιψη», εξηγεί η κα. Ελένη Μπεκιάρη, ψυχίατρος που εργάζεται για τη ΜΚΟ «Κλίμακα».

Το 95% περίπου των αυτοκτονιών κρύβουν πίσω τους μια περίπτωση αδιάγνωστης ψυχικής πάθησης και το 80% μια διαταραχή διάθεσης, όπως η κατάθλιψη, που δεν έχει διαγνωστεί. Κι ο ρόλος των σύγχρονων προβλημάτων, ωστόσο, είναι εξίσου μεγάλος. Σημαντικός είναι ο αριθμός των τηλεφωνημάτων στη γραμμή αυτοκτονίας από ανθρώπους με οικονομικά προβλήματα, χρεωμένους ή που έχουν υποστεί κάποια σημαντική απώλεια ζωής, όπως έναν δικό τους άνθρωπο ή τη δουλειά τους.

Οι αυτόχειρες στην Ελλάδα

Τα στοιχεία για την Ελλάδα είναι περισσότερο αισιόδοξα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο δείκτης αυτοκτονίας για το 2006 ήταν 3,5 περίπου στους 100.000 και μάλιστα από το 1970 μέχρι σήμερα, ο δείκτης είναι σχετικά σταθερός και κυμαίνεται από 3 έως 4.

Για τους άντρες, ο αντίστοιχος δείκτης είναι μεγαλύτερος: το 2006 ήταν περίπου 6 ανά 100.000, ενώ για τις γυναίκες ήταν περίπου 1,2 ανά 100.000, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Το τελευταίο φαινόμενο χαρακτηρίζεται διεθνές, καθώς το αρσενικό φύλο θεωρείται παράγοντας κινδύνου. «Παρατηρείται το εξής παράδοξο: ενώ οι γυναίκες κάνουν περισσότερες απόπειρες αυτοκτονίας, τελικά οι περισσότερες θανατηφόρες απόπειρες γίνονται από άντρες. Μια πιθανή εξήγηση που έχει δοθεί είναι η μέθοδος που επιλέγουν τα δύο φύλα: οι άντρες επιλέγουν συνήθως περισσότερο βίαιες μεθόδους όπως απαγχονισμό και χρήση πυροβόλων όπλων. Οι γυναίκες από την άλλη επιλέγουν συνήθως να κόψουν τις φλέβες τους, χάπια σε υπερβολική δόση κτλ, μέθοδοι που –ευτυχώς- πιο σπάνια οδηγούν σε θανατηφόρα έκβαση», σημειώνει η κα. Μπεκιάρη.

Είμαστε σε αρκετά ευνοϊκή θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα. Οι αυτοκτονίες, σε όλο τον κόσμο, δεν καταγράφονται στον ακριβή τους αριθμό. Αιτία είναι ο μεγάλος στιγματισμός, με συνέπεια μια αυτοκτονία να περνάει σε ένα πιστοποιητικό θανάτου ως πτώση ή δηλητηρίαση και όχι ως αυτοκτονία. Ακόμα και η Εκκλησία δημιουργεί κωλύματα στην περίπτωση του αυτόχειρα. Αυτά και πολλά άλλα στοιχεία συντελούν στο να φαίνονται οι αυτοκτονίες πλασματικά λιγότερες από όσες είναι.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στη χώρα μας μία από τις κύριες αιτίες θανάτου των νέων ανθρώπων είναι τα τροχαία δυστυχήματα. Η επικίνδυνη οδήγηση χαρακτηρίζεται ως αυτοκαταστροφική συμπεριφορά από τους ψυχιάτρους. Σύμφωνα με την ψυχίατρο, «μπορεί να έχουμε λιγότερες αυτοκτονίες σε σχέση με την Ευρώπη- οι οποίες κατά τη γνώμη μου είναι και πάλι πολλές αν σκεφτείτε ότι περίπου ένας άνθρωπος την ημέρα αυτοκτονεί, καθώς έχουμε περίπου 300 με 400 αυτοκτονίες κάθε χρόνο- αλλά έχουμε και πολλές ισοδύναμες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, που μπορούν να αποκληθούν και αυτοκτονικά ισοδύναμα, όπως η επικίνδυνη οδήγηση».

Μπορούμε να προλάβουμε μια απόπειρα;

«Το σίγουρο είναι ότι ο άνθρωπος που είναι αυτοκαταστροφικός μπορεί να αισθανθεί καλύτερα. Όταν λέμε ότι υπάρχει μια ψυχική διαταραχή από πίσω, όπως η κατάθλιψη, αυτό που ουσιαστικά θέλουμε να πούμε είναι ότι, προλαμβάνοντας τη διαταραχή και αντιμετωπίζοντάς την έγκαιρα, μπορούμε να προλάβουμε μια αυτοκτονία. Εάν είμαστε ευαισθητοποιημένοι ώστε να αναγνωρίσουμε κάποια σημάδια σε ένα δικό μας πρόσωπο και να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό, μπορούμε να σώσουμε μια ζωή. Μπορεί ένας άνθρωπος με την κατάλληλη στήριξη και παρέμβαση να μην φτάσει μέχρι την αυτοχειρία», καταλήγει η κα. Μπεκιάρη.

Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία: 801 801 99 99