τα βότανα

Από αρχαιοτάτων χρόνων τα βότανα αποτελούσαν βασικό συστατικό της διατροφής των ανθρώπων. Στους ανατολικούς πολιτισμούς, όπως στην Κίνα, χρησιμοποιούνται καθημερινά, κυρίως για θεραπευτικούς αλλά και προληπτικούς σκοπούς. Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της Δύσης στράφηκε εκ νέου στα συστατικά αυτά αφού οι ευεργετικές ιδιότητες αποδεικνύονται από ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες. Τα συστατικά αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στην ομοιπαθητική θεραπεία. Ας δούμε λοιπόν, μερικά από τα πιο γνωστά βότανα και τα χαρακτηριστικά τους.

Echinacea (Εχινάτσια)

Τα είδη echinacea ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των φυτών που μοιάζουν με τις μαργαρίτες και απαντώνται στις βορειοανατολικές περιοχές της Αμερικής. Ήταν το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο βότανο από τους ιθαγενείς Αμερικανούς για την θεραπεία πληγών, εγκαυμάτων και τσιμπημάτων από έντομα. Η Echinacea χρησιμοποιούνταν επίσης και για τη θεραπεία μολύνσεων, πονόδοντου και πόνων των αρθρώσεων. Εισήχθη στην Αμερικανική ιατρική στα τέλη του 1800 και η κύρια χρήση της ήταν ενάντια στις μολύνσεις.

Σήμερα, η Echinacea χρησιμοποιείται κυρίως για την υποχώρηση συμπτωμάτων κρυώματος και γρίπης. Στην Ευρώπη έχει εγκριθεί η χρήση του είδους Ε.Pupurea ως υποστηρικτική θεραπεία των κρυωμάτων και χρόνιων παθήσεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Κλινικές μελέτες στην Ευρώπη έδειξαν επίσης ότι οι ασθενείς που λάμβαναν Ε.Pupurea είχαν μεγαλύτερο διάστημα να ξαναπαρουσιάσουν τα ίδια συμπτώματα και να υποφέρουν από σοβαρές μολύνσεις σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Η δράση της echinacea ως μη-καθορισμένος ενεργοποιητής του ανοσοποιητικού συστήματος, έχει μελετηθεί εκτενώς και αποδίδεται στους πολυσακχαρίτες που περιέχει. Όταν χορηγείται στις επιτρεπόμενες δόσεις (88,5mg/ημέρα) δεν παρατηρούνται ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο, άτομα που πάσχουν από κατά πλάκας σκλήρυνση, λύκο ή αλλεργίες δεν θα πρέπει να προσλαμβάνουν αυτό το βότανο. 

Σκόρδο

Το σκόρδο είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων και αναφέρεται ότι στην Ελλάδα της τότε εποχής θεωρούνταν πανάκεια. Απαντάται σε όλο τον κόσμο και ανήκει στην οικογένεια Lilliaceace. Είναι το τέταρτο σε πωλήσεις βότανο στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχουν δημοσιευτεί περισσότερες από 1.000 επιστημονικές μελέτες τα τελευταία 20 χρόνια σχετικά με τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Οι κυριότερες χρήσεις του σκόρδου αφορούν στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων του αίματος, καθώς και στη χρήση του ως αντιβιοτικό.

Το σκόρδο προτού θρυμματισθεί περιέχει το αμινοξύ αλίνη, η οποία μετά το θρυμματισμό της σκελίδας μετατρέπεται σε αλισίνη, η οποία ευθύνεται τόσο για την χαρακτηριστική του μυρωδιά και η οποία φαίνεται να εμπλέκεται σε διάφορους μηχανισμούς, που τελικά οδηγούν στις προαναφερθείσες ιδιότητες.

Δεν έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες σε υγιή άτομα που καταναλώνουν μέτριες ποσότητες σκόρδου.

Η πρόσληψη πέντε ή περισσότερων σκελίδων σκόρδου ημερησίως μπορεί να προκαλέσει φουσκώματα ή καούρα. Άλλες παρενέργειες από την κατανάλωση σκόρδου είναι διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις, όπως δερματίτιδες και γαστρεντερικές διαταραχές.

Σε περιπτώσεις που ένας ασθενής λαμβάνει ασπιρίνη ή άλλα αντιπηκτικά φάρμακα, η κατανάλωση σκόρδου θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και μέτρο εξαιτίας των αντιπηκτικών του ιδιοτήτων.

Πιπερόριζα (Ginger)

Το Ginger ανήκει στην οικογένεια των φυτών Zingiberaceae και κατέχει κυρίαρχο ρόλο στην ιατρική της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας. Το Ginger χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος και κυρίως για την αντιμετώπιση της ναυτίας, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της μετεγχειρητικής ναυτίας και της επαγόμενης ναυτίας από τη χημειοθεραπεία. Η επιτρεπόμενη δοσολογία είναι με τη μορφή κάψουλων 1-4 γραμμάρια ανά ημέρα, σε δύο δόσεις. Μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές του γαστρεντερικού. 

Ginseng

Το Ginseng έχει μεγάλη ιστορία στην ιατρική των ανατολιτικών πολιτισμών και στην Κίνα χρησιμοποιείται εδώ και περισσότερα από 4000 χρόνια. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες και δρα ενάντια στην κόπωση και στο στρες, ενισχύει την πνευματική απόδοση, το ανοσοποιητικό σύστημα, έχει δράση ενάντια στα καρδιαγγειακά νοσήματα, στο διαβήτη τύπου 2, κατά των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης αλλά και ενάντια στην ανδρική δυσλειτουργία. Η συνιστώμενη δόση είναι 100mg μία ή δύο φορές ημερησίως. Σε υψηλότερες δοσολογίες, ενδεχομένως να προκαλέσει αϋπνίες ή γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία και έμετο.

Ginkgo

Το Ginkgo biloba χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σήμερα είναι από τα κορυφαία σε πωλήσεις βότανα στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. Τα φύλλα είναι το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται και υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν τις αντιπηκτικές του ιδιότητες, τη δράση του υπέρ της βελτίωσης της περιφερικής κυκλοφορίας αλλά και της καλής κυκλοφορίας της γλυκόζης στο αίμα. Άλλες ευεργετικές επιδράσεις που έχουν διαπιστωθεί είναι κατά της εξασθένησης της μνήμης, κατά της κατάθλιψης, κατά των παρενεργειών της χημειοθεραπείας και κατά της μειωμένης λίμπιντο.

Οι συνιστώμενες δόσεις είναι 120-160mg ημερησίως, ενώ στα πρώτα στάδια εμφάνισης της νόσου Alzheimer’s συνίσταται η λήψη 240mg ημερησίως. Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και περιλαμβάνουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις, κεφαλαγίες και αλλεργικές δερματικές αντιδράσεις.

Δυόσμος

Ο δυόσμος χρησιμοποιείται ευρέως και στη χώρα μας. Βράζοντας τα φύλλα του παρασκευάζουμε αφέψημα, το οποίο χρησιμοποιείται κατά της διάρροιας από κρύωμα ή ίκτερο αλλά και από ηπατικές ασθένειες. Επιπλέον, σε μολύνσεις της στοματικής κοιλότητας ξεπλύματα με ρόφημα από δυόσμο αμλύνει τα συμπτώματα.

Θυμάρι

Το θυμάρι επίσης απαντάται σε αφθονία στην ελληνική φύση και από αυτό παρακευάζεται άλλο ένα αφέψημα, το οποίο μπορεί να μετριάσει το βήχα, γαστρεντερικές διαταραχές και διάρροια. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επούλωση πληγών με ξέπλυμα στην πληγωμένη περιοχή.

Κανέλλα

Η κανέλλα εξαιτίας του έντονου αρώματός της, χρησιμοποιείται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική για το λόγο αυτό. Τα 'ξυλάκια' κανέλλας μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πληθώρα συνταγών και να προσδώσουν σε αυτές ιδιαίτερη γεύση, γεγονός που μπορεί να αποτρέψει από τη χρήση μεγάλης ποσότητας άλλων συστατικών που προσδίσουν επιπλέον θερμίδες. Επιπλέον, ζεσταίνοντας την κανέλλα μπορεί να παρασκευαστεί αφέψημα, το οποίο δρα κατά των πόνων της περιόδου. Τέλος, σε πονόδοντο συνίστανται οι πλύσεις για την άμβλυνση του πόνου.

Γλυκάνισος

Βράζοντας αποξηραμένους καρπούς από γλυκάνινσο σε νερό μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα αφέψημα το οποίο αποτελεί ένα ήπιο καθαρτικό και έχει δράση κατά των στομαχικών διαταραχών και του βήχα.

Μαϊντανός

Τα φύλλα, η ρίζα (σε αποξηραμένη μορφή) και οι καρποί του μαϊντανού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή αφεψήματος. Έχει διουρητική δράση και προκαλέι εμμηνοροή. Δεν θα πρέπει να καταναλώνεται από γυναίκες που διανύουν περίοδο εγκυμοσύνης. Έχει δράση επίσης ενάντια σε σπασμούς, φουσκώματα και κρύωμα. 

Με αλφαβητικη σειρα
ΑΓΓΕΛΙΚΗ: Πόνους περιόδου, Αναιμία, Ατονία, Ανορεξία, Θρομβώσεις, Ψωρίαση, Αρθρίτιδα.
ΑΓΚΙΝΑΡΑ: Διουρητικό, Ορεκτικό, Συκώτι, Χολή, Χοληστερίνη, Σάκχαρο.
ΑΓΡΙΑΔΑ: Διουρητικό, Κυστίτιδα, Ουρηθρίτιδα, Προστάτης, πέτρες στα Νεφρά.
ΑΓΡΙΜΟΝΙΟ: Διουρητικό, Διάρροια, Σάκχαρο, Νεφρά, Πονόλαιμος, Λαρυγγίτιδα.
ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΦΥΛΛΑ: Δυσκοιλιότητα.
ΑΚΟΡΟΣ: Στομαχικές και Εντερικές διαταραχές.
ΑΛΘΑΙΑ: Βήχας, Κρυολόγημα, Βρογχίτιδα, Λαρυγγίτιδα, Ουλίτιδα, Άφθες, Έλκος.
ΑΛΟΗ: Αυξάνει την όρεξη, Εξωτερική Χρήση: για την περιποίηση του δέρματος από εγκαύματα, αμυχές και πληγές.
ΑΛΧΗΜΙΛΛΗ: Πόνους Εμμηνόρροιας και Τοκετού, Αιμορραγίες.
ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ (φύλλα): Μαλακτικό, Κοκίτης, Προστάτης, Σάκχαρο.
ΑΝΕΜΩΝΗ: Κατάθλιψη, Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, Ημικρανίες, Στομαχικά προβλήματα.
ΑΝΗΘΟΣ: Στομάχι, προβλήματα ούρησης, Πέτρες, Kολικούς Νεφρών, Δυσπεψία. Για τη μαγειρική: σαλάτες, λαχανικά, ψάρια, θαλασσινά κ.α.
ΑΝΤΡΑΚΛΑ: Διουρητικό, πέτρες στη Χολή, Χοληστερίνη, Κολίτιδα.

ΑΠΗΓΑΝΟΣ: Υπνωτικό, Βελτίωση όρασης, Διουρητικό, Ορεκτικό, ανωμαλίες περιόδου.
ΑΡΚΕΥΘΟΣ: Διουρητικό, Ρευματισμούς, Ατονία, Δύσπνοια, αρωματισμό λικέρ.
ΑΡΚΤΟΣΤΑΦΥΛΛΟΣ: Διουρητικό, Κυστίτιδα, Λιθιάσεις Ουροποιητικού.
ΑΡΝΙΚΑ: Εξωτερική Χρήση για μώλωπες, τραύματα, αιμορραγίες.
ΑΡΠΑΓΟΦΥΤΟ: Αρθρίτιδα, Συκώτι, Χοληδόχο κύστη.
ΑΣΠΕΡΟΥΛΑ: Διουρητικό, Χαλαρωτικό, Αϋπνία.
ΑΣΠΡΟ ΤΣΑΙ: Χοληστερίνη, Υπέρταση, Αρτηριακή νόσο.
ΑΧΙΛΛΕΑ: Ανορεξία, Χωνευτικό, Διάρροια, Επιληψία, Ανεπάρκεια του Ήπατος, Αδυνάτισμα.
ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ: Αϋπνία, Άγχος, Νεύρα, Υπέρταση, Ταχυπαλμίες.
ΒΑΛΛΩΤΗ: Προλαμβάνει τον εμετό, Δυσπεψία, Διεγερτικό.
ΒΑΛΣΑΜΟ: Κατάθλιψη, Δερματικές Φλεγμονές, Τραύματα, Εγκαύματα, Δερματικές παθήσεις.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Δυσπεψία, Βήχας, Πυρετός, Δυσεντερία, Πνευμονία, Νεύρα. Για τη μαγειρική: μακαρόνια, σαλάτες, λαχανικά, πουλερικά, θαλασσινά κ.α.
ΒΑΤΟΣ: Απαλύνει τους πόνους του τοκετού, Δυσεντερία, Διάρροια, Υπέρταση, Αιμορροΐδες, Άφθες, Ουλίτιδα.
ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ: Εξωτερική Χρήση για αιμορραγίες, Δερματοπάθειες, Εσωτερική Χρήση για την Αμυγδαλίτιδα, Λαρυγγίτιδα, Φαρυγγίτιδα, Διάρροια.
ΒΕΡΒΕΝΑ: Χωνευτικό, Πόνους στομάχου, Διάρροια.
ΒΕΡΒΕΡΙΔΑ: Διουρητικό, παθήσεις Ήπατος, Πέτρες Χολής.
ΒΕΡΜΠΑΣΚΟ (φλόμος): Διουρητικό, Βήχας, Βρογχίτιδα, Ουρικό Οξύ.
ΒΕΡΟΝΙΚΑ: Βήχας, Κρυολόγημα, Στομάχι, Ορεκτικό.
ΒΗΧΙΟ: Βήχας, Κρυολόγημα.
ΒΙΜΠΟΥΡΝΟ: Πόνους περιόδου, Τονωτικό, Καρδιακό.
ΒΙΣΚΟΣ - ΓΚΙ - ΙΞΟΣ: Υπέρταση, Καρδιά αποτρέπει τις θρομβώσεις.
ΒΡΩΜΗ: Βήχας, Γρίπη, Άγχος, Κατάθλιψη.
ΓΑΪΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟ: Τονωτικό, Ορεκτικό, Πέτρες Χολής, Συκώτι.
ΓΑΛΛΙΟΝ: Πρησμένους αδένες, Πέτρες στα νεφρά.
ΓΕΝΤΙΑΝΗ: Ανορεξία, Δυσπεψία.
ΓΕΡΑΝΙΟ: Τονωτικό, Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος Εξωτερική Χρήση για την Ακμή.
ΓΛΥΚΑΝΙΣΟ: Βήχας, Άσθμα, Τονωτικό, Στομάχι, Δυσπεψία, Αυξάνει την παραγωγή γάλακτος, Για τη μαγειρική: γλυκά φούρνου, μαρμελάδες κ.α.).
ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ: Γλυκαντικό Γεύσης, Κρυολόγημα, Βήχας, Άσθμα, Έλκος.
ΓΟΜΑ ΑΡΑΒΙΑΣ: Διάρροια.
ΔΑΦΝΗ: Ρευματισμούς, Αρθριτικά, Πυρετός. Για τη μαγειρική: όσπρια, στιφάδο κ.α.).
ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ: Τονωτικό, Κατάθλιψη, Καρδιά, Πονοκέφαλος, Τυμπανισμός, Υπερκόπωση, Εξωτερικά για τριχόπτωση, Πιτυρίδα.
ΔΙΚΤΑΜΟ: Στομάχι, Αφροδισιακό, Νεύρα, Επουλωτικό Τραυμάτων (Εξωτερική Χρήση).
ΔΡΑΚΟΝΤΙΑ: Βρογχίτιδα, Φλεγμονές στόματος, Μύτης, Λαιμού, Στομάχι (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ).
ΔΥΟΣΜΟΣ: Πόνους στομάχου, Αέρια, Κρυολόγημα, Ναυτία, Άγχος, Ένταση, Πόνους περιόδου, για τη μαγειρική: κεφτέδες, σαλάτες, μπιφτέκια, σούπες κ.α.).
ΕΛΕΥΘΕΡΟΚΟΚΚΟΣ: Αυξάνει την αντοχή του οργανισμού, Κατάθλιψη, Εξάντληση, Διεγερτικό κυκλοφορικού, Αγγειοδιασταλτικό.
ΕΛΙΑ (φύλλα φρέσκα ή αποξηραμένα): Αρτηριακή πίεση, Χοληστερίνη, Σάκχαρο.
ΕΠΙΛΟΒΙΟ: Προστάτης.
ΕΡΙΓΚΕΡΟΝ: Διουρητικό, Ρευματισμούς, Παθήσεις κύστεως.
ΕΡΥΘΡΑΙΑ (κενταύριο): Ορεκτικό, Πυρετός, Χωνευτικό, Ίκτερος, Συκώτι.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Ορεκτικό, Δυσπεψία. Για τη μαγειρική: ομελέτες, ψάρι, κρέας, σαλάτες, κοτόπουλο).
ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ: Αρθρίτιδα, Άσθμα, Βήχας, Κρυολόγημα, Ρευματισμούς, Νευραλγίες, Κυστίτιδα.
ΕΥΦΡΑΖΙΑ: Κρυολόγημα, Εξωτερική Χρήση για διαταραχές ματιών.
ΕΦΕΔΡΑ: Διουρητικό, Άσθμα.
ΕΧΙΝΑΤΣΙΑ: Βήχας, Στομάχι, Πονοκέφαλος, Αδένες, Αυξάνει την φυσική αντίσταση του οργανισμού.

ΖΑΜΠΟΥΚΟΣ: Κρυολόγημα, Βήχας, Πονόλαιμος, Πνευμονία.
ΘΡΥΜΠΑ: Κρυολόγημα. Για τη μαγειρική: πατάτες, ομελέτες, σάλτσες, κρέατα.
ΘΥΜΑΡΙ: Τονωτικό, Διουρητικό, Διεγερτικό, Πέψη, Ευεξία, Κρυολόγημα. Για τη μαγειρική: ψάρι, θαλασσινά, κοτόπουλο, πατάτες κ.α.
ΙΒΙΣΚΟΣ: Αντιοξειδωτικό, Εσωτερικές Αιμορραγίες, Πόνους περιόδου.
ΙΝΟΥΛΑ: Χωνευτικό, Αναπνευστικά προβλήματα.
ΙΡΙΔΑ: Βήχας, Διάρροια, Διουρητικό, Χολή, Κύστη, Σπλήνα.
ΙΤΙΑ: Τονωτική, Πυρετός, Αρθρίτιδα, Πονοκέφαλος, Φλεγμονές.
ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ ΓΕΝΙΑ: Διουρητικό, πέτρες Νεφρών, Χολής, Ουρική Αρθρίτιδα, Σάκχαρο, Αρτηριοσκλήρυνση, Τονωτικό, Έμμηνος Ρύση .
ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ: Χωνευτικό, Έλκος, πόνοι Περιόδου, για Εξωτερική Χρήση: για εγκαύματα κεντρίσματα εντόμου. Για τη μαγειρική: χρωστική για το βούτυρο, το τυρί κ.α.
ΚΑΜΒΑΛΛΑΡΙΑ: Καρδιοτονωτικό, Διουρητικό, Ηρεμιστικό, Εμετός.
ΚΑΝΕΛΛΑ: Αναπνευστικά προβλήματα, Βρογχίτιδα, Δυσεντερία, Νεφρών, Ήπαρ, Αφροδισιακό, Θερμαντικό, για τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική (στα μπισκότα και στο τσάι).
ΚΑΡΔΑΜΟ: Διεγερτικό, Ορεκτικό, Δυσπεψία, Ουλίτιδα.
ΚΑΡΥΔΟΦΥΛΛΑ: Τονωτικό, Σάκχαρο, Εξωτερική Χρήση για τις Δερματοπάθειες.
ΚΑΣΤΑΝΙΑ: Τονωτικό, Πυρετός, Διάρροια, Αρθρίτιδα, Εξωτερική Χρήση για τα μάτια και τις αιμορροΐδες.
ΚΑΨΕΛΛΑ: Καθαρισμός αίματος, Αρτηριακή πίεση, Κυκλοφορία Αίματος, Τόνωση Καρδιάς, Μολύνσεις Ουροδόχου Κύστεως, πόνους Περιόδου, Τοκετός.
ΚΛΗΜΑΤΟΦΥΛΛΑ: Κυκλοφορικό, Αιμορροΐδες, Διάρροια.
ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΙΠΕΡΙΑ: Ενισχυτικό γεύσης, Καρδιά, Κυκλοφορικό.
ΚΟΛΙΑΝΔΡΟΣ: Χωνευτικό, Διεγερτικό, Αφροδισιακό, Στομάχι, Νευρική Ανορεξία, Κόπωση,Πονοκέφαλος, για τη μαγειρική: γλυκά, κέικ, ψωμί κ.α.
ΚΟΛΛΙΤΣΙΔΑ (ΛΑΛΑ ΑΡΚΤΙΟΝ): Αϋπνία, Διουρητικό, Στομάχι, Εξωτερική Χρήση για δερματοπάθειες.
ΚΟΥΜΑΡΙΑ (φύλλα): Δυσκοιλιότητα, Προστάτης, Αιμορραγίες της μήτρας.
ΚΟΥΡΚΟΥΜΗ (κιτρινόριζα): Διεγερτικό Χοληδόχου Κύστης, Ήπατος, Παγκρέατος, Δυσπεψία, Χρωστική Τροφίμων.
ΚΡΑΤΑΙΓΟΣ: Υπόταση, Υπέρταση, Στηθάγχη, Κυκλοφορικό.
ΚΡΕΜΜΥΔΙ: Διαβήτης, Τονωτικό, Υπέρταση. Για τη μαγειρική: κρέας, κυνήγι, σαλάτες κ.α.
ΚΡΙΘΑΡΙ: Τονωτικό, Έλκος, Στομαχικές Διαταραχές, Φυσική δύναμη, Αντιοξειδωτικό, Χοληστερίνη.
ΚΡΟΚΟΣ: Χωνευτικό, Άσθμα, Αναιμία, Κατάθλιψη, Δυσεντερία, Διουρητικό, Εμμηνόπαυση. Για τη μαγειρική: χρωστική σε διάφορα φαγητά).
ΚΥΔΩΝΙΑ: Μαλακτικό Βήχα, Πονόλαιμος, Αϋπνία, Αφροδισιακό γυναικών.
ΚΥΜΙΝΟ: Αεροφαγία, Ταχυπαλμίες, Ανορεξία, Δυσπεψία, Κολικοί, Συστατικό για συνταγές με χοιρινό και λάχανο, Σούπες Μακαρόνια κ.α.
ΛΑΓΟΚΟΙΜΗΘΙΑ: Σάκχαρο, Χωνευτικό, Βήχας.
ΛΑΜΙΟΥΜ: Βοηθά στον ύπνο, Κρυολόγημα, Δυσκοιλιότητα.
ΛΑΠΑΘΟ: Δερματοπάθειες, Φαγούρες, Χωνευτικό, Ωτίτιδα, Ίκτερος, Φυματίωση.
ΛΕΒΑΝΤΑ: Ηρεμιστικό, Ημικρανία, Πονοκέφαλος, Νευρασθένειες, Αϋπνία, Εντομοαπωθητικό αντί για τη χρήση της ναφθαλίνης.
ΛΕΜΟΝΙ: Δροσιστικό Αρθρίτιδα, Πυρετός, Ρευματισμοί, Βήχας, Δυσπεψία.
ΛΕΟΝΟΥΡΟΣ: Παθήσεις Καρδιάς, Κυκλοφορικό, Θρομβώσεις.
ΛΕΥΚΗ: Πυρετός, Διουρητικά, Τονωτικά, Διαταραχή Ουροποιητικών, Ουρική Αρθρίτιδα, Νεύρωση στομάχου.
ΛΙΝΑΡΟΣΠΟΡΟΣ: Ίκτερος, Πέτρες Χολής, Ρευματόπονους, Βρογχικά, Πνευμονία.
ΛΥΚΙΣΚΟΣ: Ορεκτικό, Χωνευτικό μείωση νευρικής έντασης, Αϋπνία.
ΛΥΚΟΠΟΔΙ: Προβλήματα Θυρε-οειδή.
ΛΥΝΑΡΙΑ: Δερματοπάθειες, Δηλητηριάσεις, Δαγκώματα, Ηρεμιστικά, Ορεκτικό.
ΜΑΙΝΤΑΝΟΣ: Διουρητικό, Υπέρταση, πέτρες στα Νεφρά, Ταχυπαλμία, πόνους Περιόδου. Συστατικό για τη μαγειρική: κοτόπουλου, κρέατος, πουλερικών, ψαριών, λαχανικών πατά-τας και σαλατών.
ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ: (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΤΟΞΙΚΟ). Καταπραϋντικό, Αφροδισιακό, Γονιμοποιητικό, Ήπιο ναρκωτικό

ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ: Αϋπνίες, Άγχος, Στομαχόπονος, Πονοκέφαλος, Κοιλόπονος.
ΜΑΡΑΘΟΣ: Αδυνάτισμα, Διουρητικό, Δυσπεψία, καθαρίζει τα Νεφρά, Ναυτία, Πέψη, Βήχας, Γρίπη, ρυθμίζει την Έμμηνο Ρύση, αυξάνει την ποσότητα γάλακτος.
ΜΑΡΟΥΒΙΟ: Διαταραχές Αναπνευστικού, Τονωτικό, Αντιπυρετικό, Ήπαρ, Ηρεμιστικό.
ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ: Τονωτικό, Μελαγχολία, Αϋπνίες, Ουρικό Οξύ, Ναυτία, Υπέρταση, Ταχυκαρδίες, Νευρική ένταση, Ενοχλήσεις στομάχου, Κρυολόγημα.
ΜΕΝΤΑ: Δροσιστική, Κρυολόγημα, Δυσπεψία, Στομαχικούς πόνους, Τονωτικό.
ΜΗΝΥΑΝΘΟΣ: Ρευματισμούς, Αρθρίτιδα, Δυσπεψία, Ήπαρ, Χοληδόχος κύστη.
ΜΟΛΟΧΑ: Μαλακτικό, Βήχας, Βρογχικά, Φαρυγγίτιδα, Εξωτερικός Καθαρισμός Επιδερμίδας.
ΜΟΣΧΟΚΑΡΥΔΟ: Δυσπεψία, Διεγερτικό, Πέτρες Χολής. Για τη μαγειρική: παγωτά, κέικ, κρεατικά.
ΜΠΕΛΑΝΤΟΝΑ: Κατά της ακράτειας, Στομάχι, Κολικούς, Δυσκοιλιότητα Αιμορροΐδες.
ΜΠΟΛΝΤΟ: Λοιμώξεις ουροποιητικά, Πέτρες χολής.
ΜΠΟΡΑΝΤΖΑ: Διουρητικό, Τονωτικά, Κρυολόγημα, Πυρετός, Πνευμονικές Παθήσεις, Επινεφρίδια, Αυξάνει τη ροή του γάλακτος.
ΜΥΡΤΙΛΛΟΣ: Σάκχαρο, Τονωτικό, προλαμβάνει τον Πυρετό.
ΠΑΙΩΝΙΑ: Βοηθά στον τοκετό.
ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ: Ηρεμιστικό, Υπνωτικό, Βήχας, Κρυολόγημα, Μαλακτικό, Συστατικό για την παρασκευή ψωμιού, μπισκότων και κέικ.
ΠΑΣΙΦΛΩΡΑ: Ηρεμιστικό Καρδιοτονωτικό, Διουρητικό, Άγχος, Νευρική Ένταση, Αϋπνία.
ΠΕΝΤΑΝΕΥΡΟ: Μαλακτικό, Διουρητικό, Κρυολόγημα, Εξωτερική Χρήση για την επούλωση πληγών.

ΠΕΡΔΙΚΑΚΙ: Προστάτης, Πέτρες, Ουροποιητικά.
ΠΕΤΑΣΙΤΗΣ: Βήχας, Σπασμούς στομάχου, Χολή, Πόνοι.
ΠΕΥΚΟ: Βρογχίτιδα, Πνευμονία, Βήχας, Ρευματισμοί.
ΠΙΠΕΡΟΡΙΖΑ: Δυσπεψία, Ναυτία, Κακή Κυκλοφορία, Κρυολόγημα.
ΠΛΑΤΑΓΚΟ (ΨΥΛΛΙΟΝ): Μαλακτικό, Δυσκοιλιότητα, ερεθισμένα έντερα.
ΠΟΛΥΚΟΜΠΙ: Διάρροια, Ρευματόπονους, Κολικούς Διουρητικό, Αιμορροΐδες.
ΠΟΛΥΤΡΙΧΙ: Τονωτικό Μαλλιών, Κρυολόγημα, Φαρυγγίτιδα, Βρογχίτιδα, Άσθμα.
ΠΟΥΛΜΟΥΝΑΡΙΑ: Κρυολόγημα, Βρογχίτιδα, Παθήσεις Αναπνευστικού, Διουρητικό.
ΠΡΙΜΟΥΛΑ: Κρυολόγημα, Βήχας, Αμυγδαλίτιδα, Φαρυγγίτιδα, Ουλίτιδα, Κομπρέσες για επούλωση πληγών.
ΡΕΒΕΝΤΙ: Διεγερτικό λειτουργίας του Ήπατος και της Πέψης.
ΡΕΙΚΙ: Διουρητικό, Ορεκτικό, Τονωτικό, Βήχα, Κρυολόγημα, Νευρικές παθήσεις.
ΡΙΓΑΝΗ: Βήχας, Στομαχόπονος, Άσθμα, Διάρροια, Εντερικές Διαταραχές, Ρευματισμούς, Πονόδοντος. Συ-στατικό για την μαγειρική πολλών φαγητών.
ΣΑΛΕΠΙ: Μαλακτικό, Θερμαντικό, Τονωτικό, Κρυολόγημα.
ΣΕΛΙΝΟ: Διεγερτικό, Αρθρίτιδα, Βρογχίτιδα, Ανορεξία, Ρευματισμούς, Διουρητικό, Τονωτικό, Ουρικό οξύ. Για τη μαγειρική σούπας, σαλάτας, κρεατικών και πουλερικών.
ΣΗΜΥΔΑ: Τονωτικό, Διουρητικό, Προβλήματα ουροδόχου κύστεως και νεφρών, Ρευματισμοί.
ΣΙΝΑΠΟΣΠΟΡΟΣ: Διεγερτικό, Διουρητικό, Κρυολόγημα, Βρογχίτιδα, Πνευμονία, Ρευματισμούς, Χρόνια Δυσκοιλιότητα, Πονοκέφαλος. Εξωτερική Χρήση για τους μώλωπες.
ΣΚΟΡΔΟ: Αρτηριοσκλήρωση, Υπέρταση, Χοληστερίνη, Τριγλυκερίδια, Καρδιακά προβλήματα, Νευραλγίες, για την μαγειρική πολλών φαγητών.
ΣΚΟΡΠΙΔΙ: Διουρητικό, Πέτρες στα Νεφρά, Βήχας, Σπλήνα, Στηθικές παθήσεις.
ΣΚΟΥΤΕΛΛΑΡΙΑ: Νευρική Εξάντληση, Προεμμηνορροϊκή ένταση, Αϋπνία.
ΣΜΥΡΝΑ (ΜΥΡΟ): Γαργάρες, Πονόλαιμος, Μολυσμένα Ούλα, Μυκητιάσεις στόματος και ποδιών.
ΣΤΕΛΑΡΙΑ: Δερματικές παθήσεις, Λοιμώξεις Ουροποιητικού.
ΣΥΚΟΦΥΛΛΑ: Άσθμα, Βήχας, Φαρυγγίτιδα.
ΣΥΜΦΥΤΟ: Μαλακτικό, Επουλωτικό πληγών, Ορεκτικό, Χωνευτικό, Κολίτιδα, Έλκος.
ΣΙΝΑΜΙΚΗ: Δυσκοιλιότητα.
ΤΑΝΑΣΕΤΟ: Χωνευτικό, Κολίτιδα, προβλήματα Ουροποιητικού, Ήπατος και Χολής, Τριχόπτωση, Έμμηνο Ρύση.
ΤΖΙΝΣΕΝΓΚ: Τονωτικό, κατάλληλο για εξασθενημένους οργανισμούς, Αφροδισιακό, Άγχος, Αμνησία, Ανορεξία, Διαβήτης, Κατάθλιψη.
ΤΙΛΙΟ: Ελαφρά υπνωτικό, Βήχας, Ρευματισμούς, Αρθρίτιδα, Δυσκοιλιότητα, Δυσπεψία, Πέτρες στα Νεφρά, Ημικρανίες.
ΤΟΥΓΙΑ: Διουρητικό, Εξωτερική Χρήση για κρεατοελιές, Λιπαρά δέρματα.
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ: Διουρητικό, Τονωτικό, Πυώδη Αμυγδαλίτιδα, Πληγές στο στόμα, Πονοκέφαλος, Ζαλάδες.
ΤΡΙΒΟΛΙ: Διεγερτικό της κυκλοφορίας, μειώνει την Πίεση, διεγερτικό του Ήπατος.
ΤΡΙΓΩΝΕΛΛΑ: Μαλακτικό, Χωνευτικό, Αντιοξειδωτικό, Αναιμία, Σάκχαρο, Αυξάνει τη ροή γάλακτος, Πόνους περιόδου .
ΤΡΙΦΥΛΛΙ: Τονωτικό, Αναιμία, Βρογχίτιδα, Κοκίτης, Βήχας, Εξωτερική Χρήση για πρηξίματα και πληγές.
ΤΣΑΪ ΒΟΥΝΟΥ: Αντιοξειδωτικό, Κρυολόγημα, Πεπτικό, Διουρητικό, Βήχας.
ΤΣΑΪ ΜΑΥΡΟ: Διεγερτικό, Τονωτικό, Διάρροια, Χωνευτικό, Θερμαντικό, Εφιδρωτικό, Κρυολόγημα, Βήχας, Συνάχι, Διουρητικό, Νταμιάνα.
ΤΣΑΪ ΠΡΑΣΙΝΟ: Αντιοξειδωτικό, Τονωτικό, Χοληστερίνη, Υπέρταση, Υπερένταση, Υπερτριγλυκερίδια.
ΤΣΙΜΙΤΣΙΦΟΥΓΚΑ: Νευρικοί και μυϊκοί πόνοι.
ΤΣΙΝΓΚΟ ΜΠΙΛΟΜΠΑ: Για μακροβιότητα.
ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ: Διουρητικό, Σάκχαρο, Αφροδισιακό, Ουρικό Οξύ, πέτρες στη Χολή
ΥΔΡΑΣΤΙΣ: Βήχας, Αιμορραγίες Μήτρας, Τονωτικό, Εξωτερική Χρήση στα ερεθισμένα δέρματα.
ΥΟΣΚΥΑΜΟΣ: Υπνωτικό, Εγκεφαλικές παθήσεις, Βήχα, Κοκίτη, Ακράτεια ούρων, Αιμορροΐδες, Υστερίες, Αιμοπτύσεις, Μητρορραγίες (χρήση με προσοχή).
ΥΣΣΩΠΟΣ: Ορεκτικό, Χωνευτικό, Φαρυγγίτιδα, Αμυγδαλίτιδα, Ερεθισμένο λαιμό, Κρυολόγημα, Ηρεμιστικό, Χαλαρωτικό, Κατάθλιψη.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ: Τονωτικό, Διεργετικό, Κατάθλιψη, Εφιδρωτικό, Δυσπεψία, Γαστρίτιδα, Αρθρίτιδα, Υπερτασικό.
ΦΛΙΣΚΟΥΝΙ: Τονωτικό, Κολικούς στομάχου και εντέρων, Δυσπεψία, Δροσιστικό.
ΦΟΥΜΑΡΙΑ: Διεγερτικό του Ήπατος και της Χοληδόχου Κύστεως.
ΦΡΑΓΚΑΡΙΑ: Γαστρικές φλεγμονές και λοιμώξεις, Ίκτερος, Ορεκτικό.
ΦΡΑΟΥΛΙΑ (ΦΥΛΛΑ): Διουρητικό, Ηρεμιστικό, καθαρίζει το Αίμα, Εξάντληση.
ΦΤΕΛΙΑ: Κατά των φλεγμονών, Καταπραϋντικό, Διάρροια.
ΦΥΚΙΑ: Κρέμες, Πλούσια σε ιώδιο, Αδένες.
ΦΥΛΛΑ ΕΛΙΑΣ: Διουρητικό, Υπέρταση, Αρτηριοσκλήρωση, Ζαχαρώδη Διαβήτη.
ΦΥΤΟΛΑΚΑ: Ρευματισμούς, Αδενοπάθεια (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ)
ΧΑΜΟΜΗΛΙ: Χαλαρωτικό, Άγχος, Δυσπεψία, Αϋπνία, Έλκος, Στομάχου, Κολικούς, Διάρροια, Εξωτερική Χρήση για πλύσεις μολυσμένων πληγών.
ΧΑΡΟΥΠΙΑ (ΣΠΟΡΟΙ): Οστεοπόρωση.
ΧΕΛΙΔΟΝΙΟ: Χοληδόχος Κύστη, Στομάχι, Έντερα.
ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΟ: Κρυολόγημα, Πυρετός, Πονοκεφάλους.
ΧΡΥΣΟΒΕΡΓΑ (ΣΟΛΙΝΤΑΓΚΟ): Ουρολοίμωξη, Παθήσεις Ουροποιητικών Διάρροια, Χωνευτικό, Στομάχι, Διεγερτικό Νεφρών, Χολής και Ήπατος.
ΧΡΥΣΟΡΙΖΑ: Τονωτικό, Επουλωτικό, παθήσεις Νεφρών και Κύστεων.