Οδηγός για έξυπνους καταναλωτές

Ηλεκτρικές συσκευές αποσύρονται από την αγορά ως επικίνδυνες. Κρέας, γάλα και άλλα είδη της διατροφικής αλυσίδας εισάγονται από γειτονικές και άλλες χώρες και πωλούνται ως ελληνικά. Το πετρέλαιο θέρμανσης αλλά και η βενζίνη φτάνουν στον καταναλωτή νοθευμένα με δυσάρεστες επιπτώσεις για την συντήρηση του Ι.Χ μας, το περιβάλλον αλλά και την τσέπη μας. Εμείς με τη βοήθεια όλων των αρμόδιων φορέων ετοιμάσαμε ένα χρήσιμο οδηγό για να γίνουμε από ανυποψίαστοι, έξυπνοι καταναλωτές. Για το ρεπορτάζ που ακολουθεί μας βοήθησαν: η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή του υπουργείο Ανάπτυξης, η Ένωση Καταναλωτών Ελλάδας, το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ΚΕ.Π.ΚΑ, η Ελληνική Καταναλωτική Οργάνωση Ε.ΚΑΤ.Ο, ο λέκτορας στο τμήμα Διαιτολογίας Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων) κ. Γιώργος Μπόσκου όπως και το ευρωπαϊκό γραφείο καταναλωτή στις Βρυξέλλες.
Μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου…
Πιστεύετε ότι φεύγοντας από το κατάστημα δεν πρόκειται να βρείτε το δίκιο σας; Κάνετε λάθος! Τι να κάνετε Ασφαλώς και μετά την απομάκρυνση εκτός ταμείου έχετε το δικαίωμα να αναγνωρισθεί το τυχόν λάθος, είτε είναι δικό σας είτε του πωλητή. Το δικαίωμα της υπαναχώρησης δηλαδή, είναι απολύτως κατοχυρωμένο για οποιοδήποτε είδος, όπως ρούχα, εισιτήρια, συνδρομές κ.λπ. Αν αρνούνται να σας επιστρέψουν τα χρήματά σας, επικοινωνήστε με το 1520 ή με καταναλωτική οργάνωση. Με ένα τηλεφώνημά τους θα γίνει ο «φιλικός διακανονισμός» όπως λέγεται και η υπόθεσή σας θα λήξει.
«Δεν είχε γραπτή εγγύηση»
Που να τρέχω τώρα, δεν πρόκειται να βρω το δίκιο μου αφού το προϊόν που αγόρασα δεν είχε εγγύηση. Τι να κάνετε: Ο νόμος όμως ορίζει ότι όποιος εμπορεύεται οτιδήποτε (π.χ. ένα κουλούρι στο δρόμο), ακόμα και χωρίς να εκδίδει απόδειξη, αναλαμβάνει εκ προοιμίου και την ευθύνη για την καλή ποιότητά του. Δεν χρειάζεται δηλαδή ένα προϊόν να φέρει γραπτή εγγύηση ή να αποτελεί «μεγάλη αγορά», γιατί ο νόμος προκαταβολικά ορίζει ότι οποιαδήποτε αγοραπωλησία, ακόμη και ένα στυλό του μισού ευρώ, συνοδεύεται από σιωπηρή εγγύηση του πωλητή. Αυτό μάλιστα ίσως αποτελέσει σύντομα με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή και ειδικό μάθημα στα σχολεία
Απόδειξη πάντα!
Ζητάτε απόδειξη και για τις πιο «αστείες» αγορές σας. Ένας καταναλωτής αγόρασε φυσικό χυμό από κυλικείο σούπερ μάρκετ. Ξαφνικά είδε να επιπλέουν ζωύφια. Το επέστρεψε αμέσως και ο υπεύθυνος ανασήκωσε αδιάφορα τους ώμους «Ξέρω εγώ από πού πήρατε το χυμό;» ήταν η αντίδρασή του. Ο καταναλωτής είχε κατά σύμπτωση φυλάξει την απόδειξη του 1,5 ευρώ και του την έδειξε. «Ναι αλλά ξέρω εγώ τι κάνατε με το χυμό από την ώρα που τον πήρατε;» αντέταξε πάλι ο υπεύθυνος νομίζοντας ότι ο καταναλωτής δεν ήξερε πως η απόδειξη αναγράφει την ώρα έκδοσής της. «Λέτε να έκανα μέσα σε 10 λεπτά καλλιέργεια ζωυφίων;» διαμαρτυρήθηκε ο άνθρωπος. Επειδή ο υπεύθυνος επέμεινε στην…. ανευθυνότητά του ο καταναλωτής κάλεσε την αστυνομία, έγινε έλεγχος, βρέθηκαν σάπια πορτοκάλια και μέσα σε 4 ώρες ο υπεύθυνος συνελήφθη με τη διαδικασία του αυτοφώρου. Αν δεν υπήρχε απόδειξη, ο καταναλωτής δεν θα μπορούσε να τεκμηριώσει και τόσο εύκολα την υπόθεσή του. «Πού να τρέχω τώρα….» Αγόρασα μια ελαττωματική μικροσυσκευή των 200 ευρώ, αξίζει τον κόπο να τρέξω στα δικαστήρια για να βρω το δίκιο μου; Στην περίπτωση της καταγγελίας ο καταναλωτής χάνει 4 ώρες επιτόπου και άλλες 20 στις 4-5 αναβολές της υπόθεσής του στα δικαστήρια. Προσθέτοντας και την αμοιβή του δικηγόρου, δικαίως κάποιος θα αναρωτηθεί «τι μένει» από τα 1000 ή πιθανόν 2000 ευρώ που θα μπορούσε να ζητήσει ως αποζημίωση. Τι να κάνετε Σε αυτές τις περιπτώσεις ίσως είναι πιο σύμφορο να τηλεφωνεί κάποιος στο 1520 ή να αναθέτει την περίπτωσή του σε μια καταναλωτική οργάνωση. Και οι δύο εναλλακτικές επιλογές έχουν αποτελέσματα: επιλύουν πάρα πολλές μικροδιαφορές προς όφελος του καταναλωτή με ένα απλό τηλεφώνημά τους. Οι υπεύθυνοι της ταλαιπωρίας μας δηλαδή ανταποκρίνονται πολύ πιο εξυπηρετικά όταν «ακούν» στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής τους γραμμής την Γενική Γραμματεία Καταναλωτή ή μια καταναλωτική οργάνωση. Αυτές οι δύο λύσεις σας συμφέρουν, είτε πρόκειται για μια λακκούβα στην οποία απλώς στραμπουλίξατε το πόδι σας είτε για έναν εκτυπωτή που δεν σας καλύπτουν με εγγύηση, για υπερβολικούς τόκους με τους οποίους σας βαρύνουν τράπεζες, για συντάξεις ή πιστοποιητικά ή συμμετοχές που καθυστερούν να σας καταβάλλουν από το ΙΚΑ, για ασφάλειες που δεν σας καταβάλουν όσα δικαιούσθε, για νοσοκομεία που σας κλείνουν ραντεβού 6 μήνες μετά ενώ έχετε κάτι σχετικά επείγον, για χαλασμένα τρόφιμα από σούπερ μάρκετ, για συσκευές στις οποίες είναι αδύνατον να εντοπίσετε τον εγγυητή κ.λπ.
«Το θέλω γραπτώς»
Μπλέξατε σε κυκεώνα συνυπεύθυνων είτε πρόκειται για συσκευή είτε για τρόφιμο είτε για παροχή υπηρεσιών; Τι να κάνετε Ζητήστε τις απαντήσεις των «αναρμοδίων» εγγράφως. Αν π.χ.. για μια ζημία που πάθατε στο λιμάνι του Πειραιά ο υπάλληλος του ΟΛΠ – για να σας «ξεφορτωθεί» - σας παραπέμπει στην ΕΥΔΑΠ, ζητήστε του ένα έγγραφο στο οποίο θα αναφέρει ότι το πρόβλημά σας είναι ευθύνη της ΕΥΔΑΠ και όχι του ΟΛΠ. Κατά κανόνα οι υπάλληλοι διστάζουν να υπογράψουν τέτοια έγγραφα και «το ξανασκέφτονται». Αν αρνηθεί να σας δώσει γραπτή βεβαίωση όσων υποστηρίζει προφορικά, συντάξτε μια πρόχειρη έγγραφη δήλωση-αίτηση προς τον διευθυντή του υπαλλήλου, αναφέροντας το περιστατικό. Ο υπάλληλος θα αναγκαστεί να το ξανασκεφθεί ή πάντως θα προτιμήσει να απευθυνθεί πρώτος στο διευθυντή του. Γενικά θα «ψάξει» το ζήτημα κάπως περισσότερο προτού προσπαθήσει να σας κάνει… μπαλάκι.
Να πάρω την εταιρία; ??
Πολλοί διστάζουν να απευθυνθούν στα κεντρικά των εταιρειών, ενώ αυτά λύνουν πολλά προβλήματα προς όφελος του καταναλωτή. Θα δείτε εξάλλου ότι σε πολλά προϊόντα αναγράφονται αριθμοί κλήσεις από 800, που είναι χωρίς χρέωση και ανήκουν στις παραγωγούς ή κατασκευάστριες εταιρείες. Καλείτε σε αυτούς ανεπιφύλακτα. Καταναλωτής που απευθύνθηκε με ένα χαλασμένο γιαούρτι στο σούπερ μάρκετ πήρε στη θέση του ένα άλλο, ενώ καταναλωτής που απευθύνθηκε στην εταιρεία, πήρε ως αποζημίωση μια κούτα.
«Είναι επώνυμο. Είμαι καλυμμένος»
Ζήτησα από κατασκευάστρια εταιρεία να κάνει το σέρβις σε ένα κλιματιστικό της κι εκείνοι με παρέπεμψαν στο κατάστημα που το είχα αγοράσει. Τι να κάνετε Στην περίπτωση αυτή – όπως και σε πολλές άλλες – ο αύξοντα αριθμός της συσκευής έδειχνε πως δεν ανήκε σε παρτίδα εισηγμένη από την ίδια την εταιρεία αλλά από τον συγκεκριμένο έμπορο. Ειδικά λοιπόν όταν αγοράζετε συσκευές μεγάλων εταιρειών μην μένετε απαραιτήτως ήσυχοι ότι έχετε «κάλυψη από γίγαντες», γιατί μπορεί το σέρβις και τα ανταλλακτικά να είναι ευθύνη του καταστηματάρχη που σας πούλησε το μηχάνημα. Σκόπιμο είναι στις αγορές συσκευών να τηλεφωνείτε προκαταβολικά στον φερόμενο ως εγγυητή και να διαπιστώνετε αν είναι υπαρκτός, ποια είναι η έδρα του, αν είναι εξυπηρετικός κ.λπ. Μην αγοράζετε μεγάλες συσκευές αν δεν έχουν οδηγίες στα ελληνικά, αν δεν αναφέρουν επακριβώς χώρα παραγωγής ή συσκευασίας και αν δεν ξέρετε ποιος ακριβώς θα σας καλύψει σε περίπτωση βλάβης.
Τι να φάμε σήμερα;
Αν σας προβληματίζει το καθημερινό μενού, ίσως η πιο πρακτική και ρεαλιστική λύση είναι να μην έχετε… μόνο μια αγαπημένη μάρκα, αλλά να παίρνετε το ίδιο είδος από 3 διαφορετικές μεγάλες εταιρείες εναλλάξ. Έτσι, αν αποδειχθεί σε 5 μήνες ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στο συγκεκριμένο τρόφιμο, εσείς δεν θα περιλαμβάνεστε σε εκείνους που κατανάλωσαν μεγάλη ποσότητά του, επειδή στο διάστημα αυτό ψωνίζατε εναλλάξ από διαφορετικούς παραγωγούς. Προτιμάτε γενικά τις μεγάλες παραγωγούς εταιρείες, όχι γιατί είναι απαραιτήτως καλύτερες από τις μικρές, αλλά γιατί ελέγχονται περισσότερο και κατά συνέπεια είναι πιθανότερο να τηρούν σχολαστικότερα τις προδιαγραφές το νόμου.
Επιμείνετε ελληνικά
Πώς μπορώ να είμαι σίγουρη ότι το κρέας που αγοράζω είναι ελληνικό; Τι να κάνετε Το 50% του κρέατος που καταναλώνουμε στην Ελλάδα είναι γαλλικό και όμως όποιον κι αν ρωτήσετε, είναι βέβαιος ότι τρώει ελληνικό μοσχάρι. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, η Ελλάδα θα κάλυπτε 100% τις ανάγκες της σε κρέας. Εντούτοις, εισάγει το μισό από αυτό που καταναλώνει και κατά συνέπεια είναι βέβαιο ότι οι μισοί από όσους νομίζουν ότι τρώνε ελληνικό κρέας, τρώνε – χωρίς να το γνωρίζουν – εισαγόμενο. Ίσως είναι καλύτερο να αγοράζετε συσκευασμένα κρέατα, επειδή είναι δύσκολο να ζητάτε σε κάθε αγορά σας να δείτε τη σφραγίδα που υπήρχε κάποια στιγμή σε κάποιο… τμήμα του ζώου. Τα συσκευασμένα παρέχουν καλύτερη δυνατότητα ιχνηλάτησης της προέλευσης. Οι παραγωγοί συσκευασμένου αναλαμβάνουν εν ολίγοις περισσότερες δεσμεύεις απέναντί σας και έναντι του νόμου σε σύγκριση με ένα συνοικιακό κρεοπωλείο.
Πως θα τα βγάλετε πέρα με τις τράπεζες
Έχετε μπλέξει με τραπεζικά δάνεια και πιστωτικές; Τι να κάνετε Αναζητείστε κάποια καταναλωτική οργάνωση που σας παρέχει δωρεάν συμβουλές ή αποταθείτε στον τραπεζικό μεσολαβητή απευθείας. Έχετε υπόψη σας όμως ότι ο μεσολαβητής δεν θα ασχοληθεί με υποθέσεις που δημιουργήθηκαν ένα χρόνο πριν. Γενικά να ξέρετε ότι ο χρόνος κυλάει εις βάρος σας και ότι στις καταγγελίες έχει μεγάλη σημασία η άμεση αντίδραση στις κινήσεις μιας τράπεζας.
ΔΕΗ ΟΤΕ ΕΥΔΑΠ...
Στην περιοχή σας έχετε συχνά διακοπές παροχής (ρεύματος, νερού ή επικοινωνιών) ή αντιμετωπίζετε άλλα προβλήματα; Τι να κάνετε Οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας έχουν ουσιαστικά συμβόλαιο με κάθε καταναλωτή. Αυτό αναφέρεται στο «χάρτη υποχρεώσεων» κάθε οργανισμού. Όμως οι περισσότερες παραλείψεις της ΔΕΗ ή του ΟΤΕ καλύπτονται πίσω από το συχνά μα όχι πάντα βάσιμο επιχείρημα των θεομηνιών – «δεν μπορούσαμε να επισκευάσουμε το πρόβλημα, λόγω κακοκαιρίας». Από την άλλη οι αποζημιώσεις που δέχονται να καταβάλουν είναι κατά κανόνα της τάξης των 15-50 ευρώ. Υπάρχουν βέβαια και ανοιχτά ζητήματα. Όπως π.χ. «γιατί πληρώνουμε σταθερά πάγιο επί 5 μήνες, δηλαδή περίπου 120 Ευρώ, ενώ το τηλέφωνο ήταν σε αυτό το διάστημα «κομμένο» κατά το ήμισυ και μπορούσαμε μόνον να δεχθούμε τηλεφωνήματα» ή «γιατί η ιδιωτικές εταιρείες αποζημιώνουν σε περίπτωση διακοπής του δικτύου τους και ο ΟΤΕ δεν αποζημιώνει ποτέ παρά τις κατά καιρούς διακοπές παροχής» Αν στην περιοχή σας έχετε συχνά διακοπές παροχής (ρεύματος, νερού ή επικοινωνιών) συζητήστε το πρόβλημά σας με καταναλωτικές οργανώσεις. Όταν αδυνατίζει … μόνο το πορτοφόλι
Πήγα σε ινστιτούτο αισθητικής αλλά στην πορεία άλλαξα γνώμη και ήθελα να ακυρώσω το συμβόλαιό μου και να πάρω τα χρήματά μου πίσω. Τι να κάνετε Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή έχει λάβει μέσα στο 2005 περίπου 450 κλήσεις με καταγγελίες και παράπονα (τα μισά από τα οποία δικαιώθηκαν) σχετικά με «ινστιτούτα αισθητικής και αδυνατίσματος». Το συχνότερο πρόβλημα στον τομέα αυτό είναι η άρνηση του βασικού δικαιώματος μιας πελάτισσας να ακυρώσει το συμβόλαιό της. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις τα ινστιτούτα αρνούνταν επί μήνες να επιστρέψουν τα χρήματα, αλλά τελικά τα επέστρεψαν άμεσα μετά την παρέμβαση καταναλωτικών φορέων Ανάμεσα στις δικαιωμένες περιπτώσεις, είναι γυναίκες που είχαν δώσει 1500 ευρώ για αποτρίχωση και όταν αποφάσισαν μετά από 1-2 συνεδρίες να διακόψουν λόγω ερεθισμού, το ινστιτούτο αρνήθηκε. Το ίδιο έγινε και με 1800 Ευρώ που είχαν δοθεί προκαταβολικά (μέσω κάρτας και μετρητά) για «θεραπεία λέιζερ» στο πρόσωπο, όταν η γυναίκα διαπίστωσε ότι η θεραπεία πονούσε και ήταν εμφανέστατη για περισσότερες ημέρες από όσες της είχαν πει στην αρχή. Σκόπιμο είναι να είστε ιδιαίτερα καχύποπτες και καχύποπτοι με κέντρα που υπόσχονται να σας αδυνατίσουν με ρυθμό άνω των 4-5 κιλών το μήνα, με κέντρα στα οποία δεν βλέπετε αναρτημένο πτυχίο διαιτολόγου και με κέντρα που δεν σας αφήνουν να εξετάστε το όλο ζήτημα «με την ησυχία σας» και να συμβουλευθείτε το γιατρό σας, αλλά σας πιέζουν για άμεση προκαταβολή. Φτηνή βενζίνη και πετρέλαιο θέρμανσης
Από πού με συμφέρει να πάρω πετρέλαιο και πώς θα είμαι σίγουρος ότι δεν θα με κοροϊδέψουν; Τι να κάνετε Οι μεγάλες και γνωστές εταιρείες πετρελαιοειδών κάνουν σημαντική έκπτωση στις σχετικά μεγάλες παραγγελίες των 1-2 τόνων και κατά συνέπεια σας συμφέρουν. Όταν παραλάβετε το πετρέλαιο: Βεβαιωθείτε ότι το χρώμα είναι ζωηρό κόκκινο σαν της βυσσινάδας και όχι καφετί – χωρίς όμως κι αυτό να αποτελεί εγγύηση, επειδή μερικοί αποχρωματίζουν το πετρέλαιο . Καταγράφετε μόνοι σας την ποσότητα πετρελαίου που είχε η δεξαμενή πριν από την παραλαβή και ξαναμετρήστε με δικό σας διαγραμμισμένο μέτρο μετά την παραλαβή παρουσία του οδηγού του βυτίου. Μη μετρήσετε αν δεν περάσουν 5-6 λεπτά από την παραλαβή γιατί η αρχική πίεση των σωληνώσεων αυξάνει τον όγκο του υγρού στη δεξαμενή Βεβαιωθείτε για τις διαστάσεις της δεξαμενής σας ώστε να ξέρετε πόσα λίτρα παίρνει σε κάθε εκατοστό ύψους. (Ένας τόνος πετρελαίου ισούται με 1200 λίτρα). Ελέγχετε τον πάτο της δεξαμενής σας κατά καιρούς γιατί έχουν σημειωθεί περιστατικά στα οποία οι οδηγοί του βυτιοφόρου εκμεταλλευόμενοι τη δίλεπτη απουσία των παραληπτών, έριξαν στη δεξαμενή κόκκινα τούβλα και ανέβασαν την «στάθμη» της κατά περίπου 15 εκατοστά (οι παραλήπτες δηλαδή πλήρωσαν για 200 λίτρα που ποτέ δεν παρέλαβαν). Αν στην παραλαβή βλέπετε ότι η απόδειξη του επιχειρηματία δεν είναι πλήρης, υπογράψτε μόνον αφού συμπληρώσετε τη φράση «με κάθε επιφύλαξη».
Αγόρασα ένα φόρεμα και ήταν ελαττωματικό
Τι να κάνετε Πρέπει να προσκομίσετε την απόδειξη στο κατάστημα αγοράς το αργότερο μέσα σε δύο εβδομάδες. Αν σας λείπει η απόδειξη και πάλι μπορείτε να απευθυνθείτε στο κατάστημα γιατί τα περισσότερα υποχρεούνται να κρατούν αρχεία αγοραστών. Θα πρέπει όμως το ρούχο σας να μην έχει φορεθεί, γιατί οι καταστηματάρχες έχουν τρόπο να το ελέγξουν. Στα ρούχα, πάντως, προσέχετε – ειδικά όταν κάνετε δώρα – να μην αγοράζετε με σκόντο που «ισοφαρίζεται» με την μη έκδοση απόδειξης, γιατί αν σας κάνουν καλύτερη τιμή με αντάλλαγμα να μην εκδώσουν απόδειξη, χάνετε κάθε δικαίωμα επιστροφής.
Λακκούβες
Πηγαίνοντας στη δουλειά μου έπεσα σε μια λακκούβα και το αυτοκίνητό μου έπαθε μεγάλη ζημιά. Τι να κάνετε Στην περίπτωση αυτή δικαιούστε να ζητήσετε αποζημίωση είτε από το δήμο είτε από τη νομαρχία είτε από το ΥΠΕΧΩΔΕ – στο συγκεκριμένο υπουργείο ανήκουν συνήθως οι μεγάλοι δρόμοι και οι λεωφόροι. Υπάρχει και η υπηρεσία ΔΕΣΕ που υπάγεται στο ΥΠΕΧΩΔΕ (Διεύθυνση Ελέγχου Συντήρησης Έργων) από την οποία μπορείτε να βγάλετε άκρη για το ποιος είναι υπεύθυνος για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Αν πρόκειται για κακοτεχνία συγκεκριμένου οργανισμού, θα σας αποζημιώσει ο υπεύθυνος οργανισμός. Κατά κανόνα σας αποζημιώνουν πλήρως για τη ζημία που πάθατε στο ΙΧ σας ή στο μηχανάκι σας, αλλά αν δεν είναι σοβαρή, σας καταβάλουν γύρω στα 300 Ευρώ. Αν κρίνετε ασύμφορο να ασχοληθείτε οι ίδιοι, ενημερώστε απλώς το 1520 ή μια καταναλωτική οργάνωση.
Τα πάντα για τις ασφάλειες
Έκλεισε η ασφάλειά μου! Αν έχετε κάνει ασφάλεια ζωής ή συνταξιοδοτικό πρόγραμμα και ακούσατε για «κανόνι» στην εταιρεία σας, μην πανικοβάλλεστε. Οι μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες, ακριβώς για να μη δυσφημίζονται συνολικά, αναλαμβάνουν κατά κανόνα από κοινού τα προγράμματα όσων άλλων εταιρειών κλείνουν –άρα θα αναλάβουν και το δικό σας φάκελο. Δεν με αποζημιώνουν για τις σωλήνες Όλες οι ασφαλιστικές εταιρείες αρνούνται να καλύψουν ζημίες σπιτιών που οφείλονται σε κακοτεχνίες του εργολάβου. Όμως μερικές απλώς το προφασίζονται ώστε να αποφύγουν την αποζημίωση. Υπάρχουν εταιρείες που τελικά αποζημίωσαν ασφαλισμένο, όταν ο τελευταίος τους είπε «εντάξει, φταίει ο εργολάβος, αλλά θέλω να μου το γράψετε και να μου το υπογράψετε». Δεν έχω λεφτά για την ασφάλεια. Αν κινδυνεύετε να ακυρωθεί η συνταξιοδοτική ασφάλειά σας επειδή βρίσκεστε σε οικονομική δυσπραγία, προτιμήστε να κινηθείτε πρώτοι ζητώντας διακοπή και εξαργύρωση του συμβολαίου. Αν προλάβει η εταιρεία και ακυρώσει πρώτη το συμβόλαιο «επειδή είστε κακοπληρωτές», μόλις ζητήσετε εξαργύρωση πιθανόν να σας δώσει μόλις το 1/7 από όσα θα παίρνατε σε περίπτωση εθελοντικής διακοπής. Άλλες μπορεί να μη σας δώσουν τελικά και τίποτε, ανάλογα με το συμβόλαιο. Μα δεν ήξερα ότι θα πάω για σκι. Αν πάθετε ατύχημα κάνοντας για πρώτη φορά στη ζωή σας σκι ή μπάντζι τζάμπινγκ, η ασφάλεια θα αρνηθεί να σας καλύψει με το αιτιολογικό ότι ενώ είχατε τις συγκεκριμένες συνήθειες, της το αποκρύψατε σκόπιμα από το «ερωτηματολόγιο δραστηριοτήτων» για να γλιτώσετε τα επασφάλιστρα. Γενικά όταν ξεκινάτε για μια δραστηριότητα έξω από τα συνηθισμένα, τηλεφωνείστε προηγουμένως στον ασφαλιστή σας. Για παρεμφερείς λόγους, να ενημερώνετε τον ασφαλιστή σας και για τυχόν αλλαγές επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Μην ξεχνάτε πόρτες και παράθυρα Αν κάποιοι κλέψουν αντικείμενα από το σπίτι σας, για να εισπράξετε την ασφάλεια θα πρέπει να υπάρχουν ίχνη διάρρηξης. Αν δεν υπάρχουν, η ασφάλεια θα επικαλεστεί ότι είχατε αφήσει ανοιχτή κάποια πόρτα ή ότι είχατε χάσει τα κλειδιά σας και κάποιοι έβγαλαν αντικλείδι. Μην ξεχνάτε να υποβάλετε με τη φορολογική σας δήλωση την έκπτωση της ασφάλειας, γιατί η εφορία δεν την δέχεται αναδρομικά και πρόκειται για σημαντική έκπτωση, της τάξης των 1100 Ευρώ. Μα δεν είχα διαβήτη! Αν ασφαλιστείτε ιδιωτικά για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μην κρύβετε τυχόν «φιλικές εξυπηρετήσεις» που κάνατε στο παρελθόν και ψάξτε το βιβλιάριό σας προτού συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο για τις παθήσεις σας. Μπορεί για παράδειγμα να εξυπηρετήσατε έναν φίλο σας και να γράψατε στο βιβλιάριό σας κάποια δικά του φάρμακα για διαβήτη. Εσείς μετά το ξεχάσατε. Αν μετά από 10 χρόνια παρουσιάσετε εσείς διαβήτη, η ασφάλεια δεν θα σας καλύψει. Θα επικαλεστεί – χρησιμοποιώντας το βιβλιάριό σας – ότι ενώ γνωρίζατε πως έχετε διαβήτη, το αποκρύψατε. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να «ομολογήσετε» εξαρχής στην ασφάλεια ότι είχατε κάνει φιλική εξυπηρέτηση. Η ασφάλεια θα απαιτήσει να εξετασθείτε για να διαπιστωθεί αν όντως είστε υγιείς και μόνον τότε θα είστε βέβαιοι πως μελλοντικά θα σας καλύψει.
ΙΧ
Μην οδηγείτε μεθυσμένοι και μη δανείζετε το αυτοκίνητό σας σε φίλους που πίνουν. Σε περίπτωση ατυχήματος δεν θα πάρετε ούτε ένα Ευρώ από την εταιρεία. Ακόμα κι αν έχετε μάρτυρες ότι για το ατύχημα οποίο πάντα γίνεται), θα χάσετε όλα τα δικαιώματά σας για αποζημίωση . Τράκαρα με ανασφάλιστο. Αν έχετε τρακάρει με κάποιον που η ασφάλειά του έχει κλείσει, μπορείτε να απευθυνθείτε στο Επικουρικό Κεφάλαιο (βλ. τελικό κατάλογο) Αυτό καλύπτει προς το παρόν τέτοια περιστατικά, μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ο ασφαλιστικός μεσολαβητής. Αν οδηγεί το ΙΧ σας άτομο άνω των 65 ετών, ζητήστε του να περάσει από γιατρούς για να ανανεώσει την άδειά οδήγησής του, διαφορετικά, σε περίπτωση ατυχήματος, θα βρεθείτε ακάλυπτοι. Αν θέλετε να ασφαλιστείτε σε φτηνή αλλά άγνωστη εταιρεία, ζητήστε πληροφορίες γι αυτήν από καταναλωτικές οργανώσεις ή από το 1520, Μήπως έχουν ήδη καταγγελίες για αυτήν; Περιλαμβάνεται στην λίστα των εταιρειών που καλύπτουν τις προϋποθέσεις φερεγγυότητας; Παιχνίδια
Οι περισσότερες αποσύρσεις ειδών το 2004 και το 2005 αφορούσαν σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα μικροσυσκευές και παιδικά παιχνίδια. Μόλις αγοράσετε παιχνίδια για το παιδί σας, αφήστε το να το ξετυλίξει και να το χαρεί για λίγο στα χέρια του, αλλά μετά ελέγξτε το με τα δικά σας χέρια για τυχόν κομμάτια που μπορεί να αποσπώνται εύκολα. Μην παίρνετε παιχνίδια που δεν έχουν την ένδειξη CE, χωρίς βέβαια κι αυτό να αποτελεί τέλεια εγγύηση. Φέτος κατασχέθηκαν αεροπλανάκια που ανατινάζονταν στον αέρα και γενικά πολλά τηλεκατευθυνόμενα που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις ασφαλείας. Τα περισσότερα ήταν κινεζικής προέλευσης –κάποια όμως ήταν δυτικοευρωπαϊκής.
Σχολικά κυλικεία
Τα μισά κυλικεία των σχολείων της χώρας παραβιάζουν το νόμο και πουλούν είδη απαγορευμένα από το υπουργείο Παιδείας. Καλό είναι οι γονείς να ελέγχουν κάθε 1-1 ½ μήνα κατά πόσον το κυλικείο εξακολουθεί να πουλά όσα νόμιμα διέθετε και στην αρχή της χρονιάς ή έχει «σιωπηρά» προσθέσει απαγορευμένα είδη. Αν διαπιστώσουν παρανομίες, μπορούν να απευθυνθούν στο διευθυντή ή στο υπουργείο Παιδείας και η διευθέτηση πρέπει να είναι άμεση. Τα είδη που επιτρέπονται είναι φυσικοί χυμοί 100% από φρούτο και χωρίς ζάχαρη (όχι αναψυκτικά με ανθρακικό ή ζάχαρη), τυρόπιτα ή σπανακόπιτα μόνον ηλεγμένης και καλής ποιότητας (πρέπει να γνωστοποιείται ο παρασκευαστής), σάντουιτς και τοστ με τυρί ή το πολύ με τομάτα και μαρούλι (όχι με αλλαντικά), τυριά ελληνικής προέλευσης, ψωμί, κουλούρι, σταφιδόψωμο σε ατομική συσκευασία, φρυγανιές σε μικρές συσκευασίες, παστεριωμένο γάλα σε ατομική συσκευασία και όχι γάλα με κακάο. Επίσης επιτρέπεται η πώληση απλού γιαουρτιού χωρίς ζάχαρη ή συνθετικές γλυκαντικές και χρωστικές ύλες αλλά δεν θα το βρείτε σχεδόν σε κανένα σχολικό κυλικείο. Επιτρέπεται τέλος να πωλούνται φρέσκα φρούτα πλυμένα και τυλιγμένα σε σελοφάν. Όλα τα άλλα απαγορεύονται (γαριδάκια, πατατάκια, λουκανικόπιτες ή ζαμπονοτυρόπιτες, λουκουμάδες, μπουγάτσες, ντόνατς, σοκολάτες, γκοφρέτες, μπισκότα, καραμέλες και τσίχλες) .
Ο καταναλωτής δεν είναι ανυπεράσπιστος
Ο γενικός γραμματέας Καταναλωτή κ. Αθανάσιος Σκορδάς είναι ο πλέον αρμόδιος να μας δώσει κάποιες πρακτικές συμβουλές. Ας δούμε τι μας συνιστά για να μην την «πάθουμε». -Τι θα συμβουλεύατε τον Έλληνα καταναλωτή για να τα βγάλει πέρα μέσα σε αυτή την πληθώρα προβλημάτων που διαπιστώνονται τον τελευταίο καιρό στον καταναλωτικό τομέα; «Η πληθώρα διαπιστώνεται όχι γιατί αυξήθηκαν τα προβλήματα, αλλά γιατί γίνονται περισσότερες καταγγελίες και γιατί με την επανίδρυση της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή γίνονται συστηματικοί και διαρκείς έλεγχοι. Όταν εντείνονται οι έλεγχοι, δεν μπορεί παρά να διαπιστώνονται περισσότερα προβλήματα. Το ανησυχητικό θα ήταν αν ο Έλληνας πολίτης έμενε με την αίσθηση ότι όλα τα προϊόντα είναι θαυμάσια. Η πιο σημαντική συμβουλή προς τον κόσμο είναι να βρίσκεται σε επιφυλακή και να μας ενημερώνει μέσω του αριθμού 1520 για ό,τι υποπίπτει στην αντίληψή του. -Πώς μπορεί ο μέσος Έλληνας να μάθει περισσότερα για τα δικαιώματά του; «Για συγκεκριμένα ζητήματα μπορεί να μας ρωτά τηλεφωνικά ή να πάρει τον Οδηγό Καταναλωτή που περιέχει πολλές χρήσιμες συμβουλές και που διανέμεται δωρεάν από το υπουργείο (π.χ. στον πρώτο όροφο του κτιρίου της πλατείας Κάνιγγος). Οι έρευνές μας πάντως δείχνουν ότι μόνον ο ένας στους 10 Έλληνες επιστρέφει κάποιο ελαττωματικό προϊόν και ότι οι 9 στους 10 αντιδρούν παθητικά. Το ίδιο διαπιστώνεται και στους τομείς παροχής υπηρεσιών – π.χ. στην κακή εξυπηρέτηση ενός ξενοδοχείου. Ο καταναλωτής πρέπει να αισθάνεται ότι μας έχει στο πλευρό του και να απευθύνεται στο υπουργείο για ό,τι τον ταλαιπωρεί. Μπορεί επίσης να απευθύνεται και σε καταναλωτικές οργανώσεις – παίζουν κι αυτές έναν ουσιαστικό ρόλο στην όλη προσπάθεια αφού συχνά μεσολαβούν για την επίλυση προβλημάτων του καταναλωτή,.» -Στο θέμα της διατροφής και των αγορών συσκευών μπορούμε να προτιμάμε συγκεκριμένα προϊόντα ή όχι; Είναι σκόπιμο να αναζητούμε στα τρόφιμα τις ενδείξεις HACCP, στα εστιατόρια την ένδειξη ISO ή στις συσκευές την ένδειξη CE; «Αυτές οι ενδείξεις δεν αποτελούν εγγυήσεις, αλλά γενικά δείχνουν ότι ένα προϊόν πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Από μόνη της κάθε μία από αυτές τις σημάνσεις δεν μπορεί να διασφαλίσει το σύνολο των ανησυχιών που μπορεί να έχει ένας καταναλωτής. Συνιστά όμως θετική εξέλιξη η πιστοποίηση και η διαπίστευση των προϊόντων. -Πολλοί έχουν στραφεί στην αγορά χύμα προϊόντων διατροφής από το χωριό τους ή από χωριά συναδέλφων και φίλων τους. Πόσο ασφαλής είναι αυτή η λύση;» «Όντως πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι η προσωπική γνωριμία με τον παραγωγό διασφαλίζει ένα προϊόν αγνό και ασφαλές. Τα πράγματα όμως πολλές φορές δεν είναι έτσι. Μπορεί για παράδειγμα ένας φίλος μας κτηνοτρόφος να μας πουλήσει κρέας από ένα ζώο το οποίο δεν έχει ελέγξει κτηνίατρος και όμως είναι άρρωστο. Ο φίλος μας έχει καλές προθέσεις, γιατί αγνοεί το πρόβλημα Όμως εκείνοι που θα φάνε το κρέας του άρρωστου ζώου τελικά είναι οι αγοραστές! Το ίδιο μπορεί να συμβεί δυστυχώς και στα αυγά ή στα κοτόπουλα που δεν έχουν ελεγχθεί για σαλμονέλα, ή στα λάδια από το χωριό ή και λαχανικά. Ένα «επώνυμο» προϊόν ή γενικά ένα προϊόν αγορασμένο από οργανωμένο κατάστημα ικανοποιεί σε μεγαλύτερη βαθμό τις απαιτήσεις του νόμου, πρώτον γιατί ο επιχειρηματίας ξέρει ότι έχει αυξημένες πιθανότητες να ελεγχθεί από την Πολιτεία και δεύτερον γιατί ξέρει ότι ακόμα κι αν «ξεφύγει» από τον προληπτικό έλεγχο του κράτους, θα ελεγχθεί από τον καταναλωτή. Αν αγοράσεις κάτι από το δρόμο, για παράδειγμα, από ποιον θα ζητήσεις αποζημίωση;»
Έχω δίκιο και το διεκδικώ
Όταν οι πολίτες έχουν πρόβλημα, παραιτούνται των προσπαθειών γιατί πιστεύουν ότι δεν θα βγάλουν άκρη. «Κάνουν συχνά λάθος. Στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, επί 11.500 περιστατικών που ετέθησαν υπόψιν μας μέσα σε ένα εξάμηνο, το 60% αντιμετωπίσθηκε ικανοποιητικά. Υπήρξε δηλαδή αποζημίωση σε είδος, σε χρήμα ή εν πάσει περιπτώσει το αίτημα ικανοποιήθηκε. -Υπάρχει τρόπος να είμαστε 100% βέβαιοι εκ των προτέρων ότι αυτό που αγοράζουμε είναι ασφαλές; «Δεν υπάρχει η δυνατότητα να είμαστε 100% βέβαιοι εκ των προτέρων ότι κάποιο προϊόν είναι ασφαλές. Ακόμα και στα γνωστότερα προϊόντα υπάρχουν περιπτώσεις ελαττωματικών και αυτό το δείχνουν οι διαδικασίες απόσυρσης μοντέλων ή ειδών ακόμα και από γιγαντιαίες εταιρείες. Όμως οι εταιρείες που τηρούν διαδικασίες πιστοποίησης για υψηλές προδιαγραφές ελαχιστοποιούν αυτές τις περιπτώσεις. Από την άλλη για κάθε προϊόν υπάρχει είτε γραπτή είτε σιωπηρή εγγύηση. Στις γραπτές εγγυήσεις πρέπει να διαβάζουμε προσεκτικά τα συμβόλαια γιατί καμιά φορά αναφέρονται τόσο πολλές προϋποθέσεις, ώστε η εγγύηση είναι ανύπαρκτη. Από την άλλη, ο κόσμος δεν πρέπει να μένει με την εντύπωση ότι περιμένουμε καταγγελίες για να κινηθούμε εκ των υστέρων. Για να αυξήσουμε την αίσθηση της ασφάλειας του καταναλωτή κάνουμε συνεχείς ελέγχους και έχουμε εντοπίσει μέσα από 12.000 προληπτικούς ελέγχους πολλές παρανομίες τις οποίες προλάβαμε προτού φθάσουν στον καταναλωτή, όπως π.χ. προβληματικά όσπρια, χαλασμένα κρέατα, αλκαλικές ενώσεις σε παιχνίδια και επικίνδυνες πιπίλες. Κατά συνέπεια ο κόσμος δεν πρέπει να αισθάνεται απροστάτευτος.» -Αν έχουμε χάσει την απόδειξη κάποια αγοράς, η προσπάθεια αποζημίωσης είναι «χαμένο παιχνίδι»; «Όχι, αρκεί να πρόκειται για προϊόν που έχει αύξοντα αριθμό και αριθμό παρτίδας. Αν κάτι ανήκει σε αυτή την κατηγορία, το κατάστημα που το πώλησε μπορεί να «ιχνηλατηθεί». Επίσης πολλά καταστήματα τηρούν αποδείξεις με το ονοματεπώνυμο του αγοραστή, οπότε ακόμα κι αν ο ίδιος έχει χάσει την απόδειξη, έχει ελπίδες να «βγάλει άκρη». Όμως έχει μεγάλη σημασία ο κόσμος να ζητάει απόδειξη και να την κρατάει για μικρό διάστημα στα τρόφιμα ή στα ρούχα και για μεγαλύτερο διάστημα στις συσκευές.»
Που μπορείτε να απευθύνεστε Γενική Γραμματεία Καταναλωτή 1520 Συνήγορος Καταναλωτή από το 1520 Συνήγορος του Πολίτη 210-7289600 Τραπεζικός μεσολαβητής (για πιστωτικές και δάνεια) 210-3376700 Επικουρικό Κεφάλαιο (για ασφάλειες ΙΧ) 210-3327400 και 3826116 Ένωση Ελλήνων Καταναλωτών 4511080 ΚΕ.Π.ΚΑ (Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών) 2310 269448 και 801117200 Ε.ΚΑ.ΤΟ (Ελληνική Καταναλωτική Οργάνωση) 2310 226426 Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ (Ένωση Καταναλωτών για την Ποιότητας Ζωής) 210- 3304444 ΙΝ.ΚΑ (Ινστιτούτο Καταναλωτών) 11721 και 210-3632443 Αρχή Δεδομένων Προστασίας Προσωπικού Χαρακτήρα 210-6475632 Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων ΕΦΕΤ210-6971600 Σύλλογος Ενοικιαστών 210-5231848 5229720